HomeHans Karelszoon Van Dijck

Belgische Avantgarde

Avant-Garde: surrealisme en experiment in de Belgische cinema (2009)

Eerste stappen in tragere tijden

 

Wat moet je zeggen over deze verzamelaar met werk van Belgische cineasten? De cinema stond nog in zijn kinderschoenen en de wereld leerde voorzichtig het nieuwe medium kennen. De mensen van Cinematek hebben uit de stapels pelicule hun ode aan de filmkunst van het interbellum samengesteld. Een historisch document dat onze fascinatie al vlug kon wekken.

Het eerste gevoel is er één van warme nostalgie. De strepen door het beeld, de schokkerige cameravoering, de muziek... We love it! Jammer dat de werkelijkheid die gevoelens wel eens teleurstelt. Zoals zo vaak bij de stille cinema gaat het allemaal wat trager. Cinema is ondertussen zo’n tien versnellingen hoger gaan spelen  en het tempo vraagt dan ook een zekere aanpassing; de eindeloze overgangen tussen statische beelden zijn we nu echt wel ontgroeid. De pogingen van hedendaagse componisten om er leven in te blazen zijn nobel, maar het voelt soms een beetje aan als vechten tegen de bierkaai. Toch kan je, als je het geduld kan opbrengen, vergast worden op een intrigerend detail of een poëtisch beeld. De zoektocht naar het beloofde land is echter lang en hard.

Het surreële laat zich, zoals de titel van deze collectie laat vermoeden, vaak opmerken door in het oog springende verhalen over valse ogen, helden die in een cello veranderen en een eigenaardige dans met nonnen en paters. Zelfs Magritte maakt even zijn opwachting.

Misschien is het als entertainment an sich allemaal iets te infantiel om te boeien, maar ergens is het nét dat kinds omgaan met cinema, het ontdekken van de mogelijkheden van montage en het experimenteren met pelicule dat ons zo fascineert. Soms missen we wel wat background, waardoor oude nieuwsbeelden, die blijkbaar kritisch gemonteerd zijn, hun oorspronkelijke kracht verliezen door een gebrek aan duiding. Ergens hadden we deze beelden dan ook liever in een documentaire over die begindagen gezien. Canvas misschien? Iemand?

Geschiedkundig mag het dan allemaal van goudwaarde zijn, qua entertainmentniveau zakken sommige stukken toch echt door het ijs. ‘Impatience’ geeft ons vier objecten en een montage van beelden tussen deze objecten. En dit gedurende een half uur. Het klinkt lang zo saai niet als het in werkelijkheid was. Denk aan een mix van de horror van Guantánamo en het besef dat Bart De Wever tijdens een gesprek met je aan het flirten is... Horror van de bovenste plank dus. ‘Histoire de détective’ voelt dankzij de infantiele stijl en het bijpassende verhaal dan weer aan als Jommeke-met-een-hoek-af. Maar minder volwassen. Niet dat er ook hier geen parels te vinden zijn. De glimpen van een bruisend Brussel in de Roaring Twenties vonden wij zeker de moeite waard. Canv...?

Ergens vinden we dat je deze films in een oude cinemazaal zou moeten zien met een live pianist die de beelden de passende begeleiding geeft. Geen idee of het hier zou werken, maar jammer genoeg blijft het gevoel toch dat dit niet iets is wat tijdloos is en je dus meermaals zou bekijken.

Dit is echter meer dan een film. Dit is een staalkaart van de cinéma belge die zoekt naar de mogelijkheden van het medium. Een panorama aan real life-België van de jaren twintig en een ware teletijdsmachine. Misschien niet iets voor iedereen, maar zij die gebeten zijn door de film en zijn geschiedenis of zwijmelen bij beelden van lang vervlogen tijden, zullen hier misschien een plek voor vinden in hun dvd-kast. Of een docu maken met de beelden en uitzenden op een avondlijk uur...

Bart Bracke

 

 

© Cutting Edge -- 04 Mar 2009

 

 

 

 

 

 

 

 

STADT – FILM - BILDER

full film (act. 2021) https://www.youtube.com/watch?v=s1dB9ohx39Q

http://www.ledoux.be/nl/filmdetail.asp?number=11628

 

Originele titel MONSIEUR FANTOMAS  Regisseur Moerman | Ernst

Titel2 MR. FANTOMAS

Titel3 FANTOMAS

Productieland BELGIUM Productiejaar 1937

 

Commentaar  Silent Film - Short Film